Zamki do furtek i bram metalowych – czym powinny się charakteryzować?

Zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa jest ważnie nie tylko w przypadku domów i obiektów użytkowych, ale także, gdy w grę wchodzi ochrona swojej posesji. Przypadkowi nieproszeni goście zbyt często okazują się amatorami cudzej własności, by pozostawiać bez odpowiedniego zamknięcia furtkę czy bramę ogrodzeniową. Nawet jeśli nie padniemy ofiarą przypadkowej kradzieży, intruzi mogą dopuścić się aktu wandalizmu, uszkadzając mienie lub dewastując ogród. Nie można też zapominać, że otwarta przez wiatr furtka bądź brama pozbawiona odpowiedniego zamka mechanicznego to okazja do wyjścia poza ogrodzony teren dla zwierząt domowych albo bawiących się w ogródku dzieci. Sprawnie działające zamknięcie będzie więc dobrą inwestycją w szeroko rozumiane bezpieczeństwo. Przyjrzyjmy się bliżej czynnikom, które warto wziąć pod uwagę przy kupowaniu zamków do furtek i bram metalowych, przekonajmy się, jakie są ich rodzaje oraz zobaczmy, w jaki sposób działają.

Na co zwrócić uwagę szukając zamka do furtki lub bramy?

Każda brama i furtka jest narażona na działanie różnych czynników zewnętrznych. Zamontowane w niej akcesoria powinny być odporne przede wszystkim na wodę, która niesie ze sobą duże ryzyko korozji. Bardzo ważny będzie więc zarówno rodzaj materiału, z jakiego zostaną wykonane, jak i użyte sposoby ochrony przed rdzą. Jednym z możliwych rozwiązań jest wykonanie poszczególnych elementów zamka ze stali nierdzewnej. Stopy tego rodzaju zawierają znaczną domieszkę chromu, a nierzadko także mających podobne właściwości niklu, tytanu czy molibdenu. Zwykle nie ma konieczności wykonywania całego zamka z dość kosztownej stali nierdzewnej, często są z niej robione jedynie zaczepy, wystające powierzchnie czołowe czy szyldy.

Innym sposobem zabezpieczenia zamka przed korozją jest wykonanie go ze stali, która została pokryta ochronną warstwą cynku. Stosunkowo cienka powłoka tego rodzaju jest zwykle nanoszona na wszystkie elementy zamka na końcowych etapach jego produkcji. Cynk może być aplikowany dowolną metodą, ważne jednak, by powłoka dobrze przylegała do metalu i była jednorodna. Warstwa cynku zapobiega przenikaniu tlenu zawartego w powietrzu atmosferycznymi i wodzie opadowej do stali znacznie redukując ryzyko utleniania się jej powierzchni. Często warstwa cynku jest dodatkowo pokrywana lakierem, co nie tylko wpływa na estetykę zamka, ale też zapobiega zarysowaniu i ścieraniu się cynku.

Warto pamiętać, że kontakt z wodą to nie tylko niebezpieczeństwo rdzy, ale również ryzyko intensywnego wypłukiwania smarów ograniczających tarcie i zapewniających płynne działanie mechanizmu. Ubytki smaru oznaczają zarówno utrudnione poruszanie mechanizmem, jak i jego głośne działanie, a często wręcz dobywające się ze środka nieprzyjemne skrzypienie. Najlepszym rozwiązaniem będzie więc dokładne sprawdzenie, czy zamek jest przeznaczony do montażu na zewnątrz, a w jego konstrukcji zastosowano smary, które wyróżniają się wysoką odpornością na kontakt z wodą.

Rodzaje zamków i ich podstawowe parametry

Najpopularniejsze rodzaje zamków przeznaczonych do montażu w furtkach i bramach to zamki wpuszczane składające się z kasety, którą mocuje się we wnęce wykonanej w skrzydle furtki lub bramy. W jej wnętrzu znajduje się mechanizm pozwalający na otwieranie zapadki blokującej skrzydło po naciśnięciu klamki, przekręceniu gałki albo skorzystaniu z klucza, jeśli w kasecie jest możliwość zamontowania wkładki. Elementem współpracującym z zamkiem jest zakładany na słupku lub drugim skrzydle w przypadku bram zaczep z otworami, w które wchodzi zapadka albo zasuwka.

Poza zamkami wpuszczanymi wielu producentów oferuje też modele nawierzchniowe. W takim przypadku cały zamek jest instalowany na skrzydle, podobnie jak potrzebny do działania całości zaczep. Konieczne będzie jednak przygotowanie specjalnego otworu w skrzydle, pozwalającego na użycie klucza, a także zamocowanie szyldu. Zamki nawierzchniowe najczęściej są zakładane jako dodatek do zamka wpuszczanego, nie zawsze dają bowiem możliwość montażu klamki, choć zdarzają się również takie modele.

Wybór zamka nawierzchniowego pozostawia zwykle dość dużą swobodę, jeśli chodzi o wymiary. Najważniejsza będzie tu długość śrub mocujących, która powinna być dobrana do grubości skrzydła w miejscu, w którym zamek będzie założony. Istotne jest także to, na jaką długość wystaje zapadka, tak by mogła ona swobodnie chować się w zaczepie, gwarantując, że otwarcie furtki lub bramy nie będzie dla intruza zbyt proste. Dobór zamka wpuszczanego jest nieco bardziej złożony, ponieważ wymaga uwzględnienia większej liczby parametrów. Kluczowa będzie szerokość i wysokość puszki, która musi odpowiadać rozmiarom znajdującego się w skrzydle otworu. Liczyć będzie się także odległość między geometrycznym środkiem mechanizmu otwierania zamku klamką a środkiem otworu na wkładkę, a ponadto tzw. dormas, czyli odległość od środka obrotu klamki i wkładki a zewnętrzną powierzchnią czoła. Istotne będą też rozmiary czoła – jego grubość, szerokość oraz wysokość, jak również odległość dzieląca śruby mocujące. Nie można też zapomnieć o wysuwie rygla oraz zapadki, co ma szczególne znaczenie, gdy między skrzydłem a słupkiem albo dwoma skrzydłami, gdy chodzi o bramę, odległość jest dość duża.

Rodzaje konstrukcji zamków przeznaczonych do furtek i bram

Dla komfortu korzystania z zamka do furtki lub bramy istotny będzie rodzaj zastosowanego mechanizmy zapadkowego, a także obecność zasuwki obsługiwanej za pomocą montowanej oddzielnie wkładki. W większości zamków są stosowane trzy rozwiązania – zapadka w postaci klina lub rolki, a ponadto zamek hakowy. Zapadka w kształcie klina ma w swej wystającej poza czoło zamka części kształt ostrosłupa, którego podstawą jest trójkąt prostokątny. Ponieważ zapadka jest umocowana na sprężynie, w momencie kontaktu jej skośnej krawędzi z powierzchnią zaczepu podczas zamykania cofa się, chowając. Po domknięciu furtki lub bramy zapadka wchodzi w otwór w ościeżnicy, a ze względu na to, że prostopadła do płaszczyzny skrzydła powierzchnia zapadki pozostaje nieruchoma mimo nacisku, furtka lub brama pozostaje zamknięta i otworzyć może ją dopiero naciśnięcie klamki albo przekręcenie klucza w zamku. Furtkę czy bramę wyposażoną w zapadkę tego rodzaju można więc łatwo zamknąć, a stosując gałko-klamkę sprawić, że będzie ją można bez przeszkód otwierać tylko od wewnątrz.

Innym rozwiązaniem jest zapadka rolkowa. Jest ona również przytrzymywana w położeniu „zamknięte” dzięki działaniu sprężyny. Ze względu na swój kształt i budowę – wałeczek, który jest od góry i dołu zamocowany do dwóch, półokrągło zakończonych blaszek, mających możliwość obrotu, a całość może się bez przeszkód chować w kasecie i wysuwać  – skrzydło łatwo można zarówno otwierać, jak i zamykać. Choć furtka lub brama będzie dzięki sprężynie dopychającej mechanizm rolki pozostawała zamknięta, to do ich otwarcia wystarczy niezbyt silne pchnięcie. Tego rodzaju zapadki są więc najczęściej stosowane w furtkach, które nie muszą być dodatkowo zabezpieczane, albo tam, gdzie używa się również wkładki zamykanej kluczem.

Zamki hakowe to rozwiązanie stworzone z myślą o popularnych furtkach i bramach przesuwanych. W tym przypadku skrzydło przemieszcza się w tej samej płaszczyźnie, w której wysuwają się klasyczne zapadki. Do jego zamknięcia i unieruchomienia potrzebny jest więc zamek z zapadką hakową, która zaczepi o element montowany na słupku albo przeciwległym skrzydle i tym samym zablokuje przemieszczane furtki lub bramy. Zapadki hakowe podczas zamykania podnoszą się do góry, a następnie opadają, dzięki sprężynie, która dociąga je do takiego położenia. Zwolnienie zapadki hakowej podobnie, jak w przypadku mechanizmu klinowego następuje albo po naciśnięciu klamki, albo przekręceniu klucza.

Osoby szukające dobrego zamka do bramy lub furtki nie powinny zapominać, że równie istotna co jego konstrukcja i sposób montażu będzie solidność wykonania oraz odporność na próby manipulacji. Dla pełnego bezpieczeństwa zamek powinien być wyposażony w odpowiednią wkładkę – najlepiej, jeśli będzie to wkładka patentowa. Jeżeli użytkownikowi szczególnie zależy na dobrej ochronie, powinien zwrócić uwagę na to, do której z klas odporności na włamanie zaliczony został zamek oraz wkładka.